Jesteś dojrzewającym dzieciakiem wychowującym się na blokowisku pod koniec lat 90.

Twoi rodzice pracują, żyją razem, jeździcie na wakacje, niczego ci nie brakuje – co może pójść “nie tak”?

Peter Cricket zaczyna swą historię od czasów nastoletnich – które w zasadzie nie różnią się od tego, jak dzieciństwo przeżywałam ja czy wielu moich znajomych. Blok, szkoła, podwórko. Mniej i bardziej lubiani koledzy i koleżanki, zabawy, do których wystarczała odrobina wyobraźni, a w żadnym wypadku jakiekolwiek drogie sprzęty, na które większości nie było stać. Rodzice – typowi przedstawiciele klasy pracującej, do tego młodsza siostra i mieszkający poza miastem dziadek, którego opowieści o drugiej wojnie światowej znacznie wpłynęły na światopogląd autora.

W sumie chyba można nazwać to ciszą przed burzą, można nazwać okresem dojrzewania i potrzebą znalezienia swojego miejsca w tłumie – jak zwał, tak zwał. W przypadku wielu osób, które znam, było to równie niespodziewane, nieplanowane, samo przyszło i jakoś już w nas zostało (oczywiście, nie we wszystkich, ale u większości – o tej mniejszości, która poglądy zmieniała jak chorągiewka swój kierunek, słychać raczej sporadycznie i bez większego “szału”) – po prostu zwykle tak jest: pewnego dnia idziesz na koncert, zaczynasz z kimś rozmawiać, słyszysz jakąś piosenkę, czy robisz sobie koszulkę z przekreśloną swastą, a wtedy coś pęka, coś łączy ze sobą, coś się zaczyna.

Za każdym razem, gdy mam napisać coś o tego typu opowieściach, nie jest to najłatwiejsze zadanie. Niemniej jednak zdaję sobie sprawę, że rzetelny feedback pochodzić może raczej (wyłącznie?) od osób, które mają z tym środowiskiem coś wspólnego, niezależnie od tego, czy po prostu okazjonalnie pojawiały się na demonstracjach, czy niektóre z nich organizowały, czy dostały w mordę od naziola, komuś po tej mordzie dały…mamy aż za wiele możliwych scenariuszy i na pewno nie warto przyjmować czytelniczej pozycji wyjściowej pt. “to-się-nie-zdarzyło”.

“My life Antifa” to zbiór 100 luźnych notatek opisujących realia życia członka radykalnej antyfaszystowskiej bojówki. Bez upiększania, pochylania się nad poranionymi twarzami nazioli, usprawiedliwiania swoich akcji i długiego zastanawiania się, czy działania te były dobre, czy niekoniecznie – w sumie bez żadnego zastanawiania się nad tą kwestią, bo sam autor już na początku opowieści przyznaje, że nie żałuje niczego, a wręcz uważa, że tych 20 lat pomogło mu stać się lepszym człowiekiem.

Swoją historię snuje w języku angielskim, mimo, że wydarzenia mają miejsce w Republice Czeskiej oraz (minimalnie) na Słowacji, jednak nie jest to język angielski rodem z uniwersyteckiej katedry, więc bez nerwów – będzie prosto, konkretnie, zrozumiale.

No i tak sobie żyjesz na tym swoim blokowisku, chodzisz do szkoły, spotykasz się ze znajomymi. A nagle świat odsłania przed tobą to, o czym dotychczas nie miałeś pojęcia, leci to prosto w twoją twarz i tylko od ciebie zależy, czy przyjmiesz to na klatę, czy się uchylisz i pójdziesz dalej, czy może staniesz po stronie rzucającej – młody Peter odkrywa demonstracje, nazioli spokojnie spacerujących po ulicach i pijących piwo w barach, koncerty, punkrocka, tak naprawdę wszystko przeplata się ze sobą, tworząc jedną spójną, acz niepokojącą całość, na którą jeszcze nie jest przygotowany, i tak naprawdę dopiero do niego dotrze, że do wszystkiego przygotować się nie można.

Notatki, z których składa się książka, są zwięzłe, i – tak samo jak w życiu – wszystko się zazębia. Na jednej stronie przyglądamy się dzikiej bójce w barze, by na kolejnej pochylić się nad psychiką autora, relacjami z rodziną czy partnerką lub po prostu luźną retrospekcją lub przemyśleniami. Sprawia to, że kawałek po kawałku możemy wczuć się w sytuację i zarazem wraz z narratorem uczestniczyć w kolejnych wydarzeniach jego życia.

Grupa przyjaciół autora zmienia się na przestrzeni czasu, tak samo, jak zmienia się jego podejście do podejmowanych działań, taktyka, wyciągane są wnioski, opanowywane emocje. Początki przypominają chaotyczne bieganie po pokładzie łódki podczas pierwszego, nagłego sztormu, gdy dzięki coraz bardziej przemyślanemu zachowaniu udaje się stopniowo nad wszystkim w miarę zapanować (a przynajmniej nie wypaść za burtę), obserwując rozjaśniające się niebo. Nowy sposób życia, brak doświadczenia – wraz z rosnącą siłą Antify i malejącą pewnością siebie po stronie nazioli, udaje się zasiać pierwsze ziarenka niezgody na faszystów na ulicach czy koncertach, zdobyć poparcie kapel, którym bliżej do scenowego “mainstreamu”, niż grania za zwroty i garnek bigosu przed gigiem. Nie można się jednak dać zwieść, bo to nie jest piękna historia o zbuntowanej młodzieży zwyciężającej nad złem – zło wciąż się gdzieś czai i mimo, że zostało w jakiś sposób ograniczone, tylko czeka na odpowiednie momenty, by znów i znów wyłazić na powierzchnię.

Z jedną kwestią poruszoną w książce się jednak chyba nie zgodzę – mianowicie, nie uważam, by Czechy były w jakikolwiek sposób wyjątkowe pod względem walki z naziolami, braku squatów, centrów kultury, ogólnie mówiąc – rzeczy, które trzeba było bronić i które mogły skupić wokół siebie ludzi.

Wydaje mi się, że każdy rejon i każda grupa po prostu musiała wypracować swoją strategię. To, że w większych państwach squaty były na przykład w stolicach, nie znaczy, że wszystko kręciło się wokół nich. Nie znaczy, że ekipy z mniejszych miast miały taką samą robotę, jak ta stołeczna, bo przecież stołeczny squat to jednak squat w konkretnym państwie. O wielu działaniach – nawet już w erze telefonów komórkowych – dowiadywaliśmy się dopiero po jakimś czasie, nieoficjalnie, choć zaprzeczyć nie można, że większa załoga często również była zapalnikiem podobnych, lecz wciąż nie takich samych, akcji w innych miejscach.

Bycie w otoczeniu squatów, koncertów i wielkiego miasta nie zawsze oznacza posiadanie punktu, którego trzeba bronić – czasami jest to po prostu wystawienie się na świecznik i liczenie z tym, że wszyscy wiedzą, gdzie jesteś – mimo, że nie zawsze tego chcesz. Wciąż się uczymy, o wielu rzeczach dziejących się dookoła nie będziemy wiedzieć jeszcze długo, a może nawet w ogóle, bo nie są to kwestie do dyskusji przy piwie. Powiedziałabym jednak, że z tej antyfaszystowskiej strony w moim środowisku zarówno zaczynaliśmy niektóre rzeczy – jako pierwsi, jak i reagowaliśmy na to, co się już działo. I z własnego doświadczenia funkcjonuje to tak zarówno w większych, jak i mniejszych regionach. Niemniej jednak, jest to kolejny punkt mogący prowadzić do ciekawych obserwacji i wymiany doświadczeń, w żadnym wypadku jakakolwiek wada – przecież każdy opisuje swoje doświadczenia tak, jak je sam widzi.

By już zbędnie nie przedłużać – “My Life Antifa” to nie jest książka, którą można opisać na podstawie planu wydarzeń. Nie jest to książka, którą zrozumie się w 100% i idealnie będzie można “nałożyć” na swoje własne życie i aktywizm, ciesząc oko pokrywającymi się wszystkimi liniami i punktami. Jest to opowieść osobista, wynikająca z własnych przeżyć i przemyśleń, które mimo, że mogą być podobne, wciąż będą częścią tylko jednej historii – historii autora. Zostajemy zmuszeni do zrozumienia realiów, zastanowienia się nad tym, co dzieje się teraz dookoła nas, zadania pytania, jaka walka się właśnie toczy i jaka taktyka będzie pasowała najlepiej, by nie obudzić się “z ręką w nocniku”.Jeden z kolejnych początków albo kontynuacja dyskusji prowadzonej od lat.

Bardzo dziękuję autorowi za odsłonięcie tak prywatnej części samego siebie, co w żadnym przypadku nie jest rzeczą łatwą, umożliwienie czytelnikom wglądu w to, co było i co jest teraz. I tak jak wspomniał Peter – była to decyzja zarówno jego, jak i moja, a także na pewno wielu dalszych czytelników, by zająć w tej sprawie stanowisko, stanąć po stronie słabszych i dyskryminowanych, i zacząć działać. Bo jest to nasza misja.